Giữa nhịp sống hiện đại, làng quạt Chàng Sơn vẫn miệt mài giữ nghề thủ công hơn hai thế kỷ. Nơi đây không chỉ là biểu tượng của sự khéo léo và sáng tạo của người dân Việt Nam mà còn là minh chứng cho sự bền bỉ lưu giữ các giá trị truyền thống cho các thế hệ mai sau.
Làng quạt Chàng Sơn tọa lạc tại xã Tây Phương, Hà Nội (huyện Thạch Thất cũ). Theo những nghệ nhân trong làng kể lại, nghề quạt trong làng có từ thời Lê Sơ (thế kỷ 15) bắt nguồn từ một người thợ tài hoa tên là Nguyễn Đình Thái. Ông Thái học nghề làm quạt từ một nghệ nhân nổi tiếng tại Kinh đô Thăng Long và đã mang bí quyết truyền lại cho người dân trong làng.
Đến thế kỷ 19, những nghệ nhân làng Chàng Sơn bằng tài năng và sự khéo léo đã giúp sản phẩm quạt Chàng Sơn vang danh mọi miền đất nước. Quạt Chàng Sơn không chỉ phục vụ sinh hoạt thường nhật mà còn được chọn làm vật phẩm tiến vua, quà tặng ngoại giao. Thời kỳ Pháp thuộc, sản phẩm của làng đã từng được đại diện cho các sản phẩm thủ công của Việt Nam hiện diện tại một triển lãm lớn tại Paris.
Để tạo nên một chiếc quạt Chàng Sơn hoàn chỉnh, người nghệ nhân phải trải qua nhiều công đoạn và cần nhiều thời gian. Người thợ phải chọn được loại tre đạt tiêu chuẩn, tre sẽ được ngâm nước 4-5 tháng cho mềm dẻo và tăng độ bền, sau đó được chẻ, vót đều tay và phơi khô.
Tiếp đó, thợ thủ công sẽ uốn và gắn các thanh gỗ, tre lại với nhau để tạo thành khung quạt, công đoạn đòi hỏi sự chính xác và tỉ mỉ cao quyết định cho sự thành công của sản phẩm. Mặt quạt sẽ được dán bằng giấy dó hoặc lụa tơ tằm. Công đoạn vẽ trang trí được xem là linh hồn của chiếc quạt. Trên nền giấy hoặc lụa, người thợ khéo léo phác họa các họa tiết truyền thống như tứ quý, chim hoa, phong cảnh làng quê với màu sắc nổi bật phong phú, biến mặt quạt trở thành một bức tranh hoàn hảo.
Nghệ nhân làng Chàng Sơn tỉ mỉ trong các công đoạn làm quạt giấy (Nguồn Internet)
Mỗi chiếc quạt không chỉ vật dụng làm mát, mà còn là tác phẩm nghệ thuật chứa đựng tâm huyết và tình yêu nghề của người Việt.
Theo dòng chảy cuộc sống, trước sự phát triển của cuộc sống hiện đại, quạt truyền thống của làng Chàng Sơn từng có thời gian bị bỏ quên do sự phát triển của quạt điện, máy lạnh. Đau xót khi thấy làng nghề bị mai một, nhiều năm trước, một nghệ nhân trong làng đã quyết tâm hồi sinh lại làng nghề.
Ông may mắn nhận được sự ủng hộ, quyết tâm của đông đảo người dân trong làng. Họ đồng tâm hợp lực tìm cách làm sống lại sản phẩm quạt truyền thống Chàng Sơn. Các nghệ nhân sáng tạo hơn, phát triển nhiều dòng sản phẩm mới như quạt lụa cao cấp, quạt trang trí nghệ thuật và quạt múa sân khấu đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng.
Cho đến hôm nay, những chiếc quạt Chàng Sơn không chỉ hiện diện nhiều hơn tại thị trường trong nước mà còn vượt đại dương xuất khẩu sang nhiều nước như Nhật và Hàn Quốc, với đa dạng mẫu mã và chủng loại. Người dân trong làng đã có thể có cuộc sống ấm no và giàu có bằng chính nghề truyền thống mà cha ông họ để lại.
Sản phẩm quạt giấy thủ công Chàng Sơn tại Uniquegifts
Nghề làm quạt của Chàng Sơn không chỉ đang góp phần giữ gìn phát huy giá trị văn hoá của một làng nghề mà còn góp phần quảng bá văn hoá Việt ra thế giới.
Những chiếc quạt Chàng Sơn được Uniquegifts chọn lọc, giới thiệu đến khách hàng không chỉ là sản phẩm tinh tế, mà còn là câu chuyện văn hóa được tiếp nối. Từ nguyên liệu tự nhiên đến nét vẽ uyển chuyển, mỗi chiếc quạt chứa đựng tâm huyết của người thợ, là một phần ký ức làng nghề và là mảnh hồn Việt được gìn giữ qua thời gian.
Hoàng Oanh
